นักวิทยาศาสตร์ได้ค้นพบว่า มด Temnothorax ที่ติดเชื้อจากปรสิตบางชนิด สามารถมีชีวิตได้ยาวนานกว่ามดที่ไม่ติดเชื้ออย่างน้อย 3 เท่า แถมยังคงรูปลักษณ์ความอ่อนเยาว์เอาไว้ได้อย่างไม่น่าเชื่อ
ผลการศึกษาของนักวิทยาศาสตร์จากหมวิทยาลัย Johannes Gutenberg ในเมืองไมนซ์ ประเทศออสเตรเลีย ที่ถูกตีพิมพ์ในเดือนพฤษภาคม เป็นการศึกษาอาณานิคมของมดสายพันธุ์ Temnothorax และสิ่งที่น่าสนใจก็คือ หากมดชนิดนี้ติดเชื้อพยาธิตัวตืด Anomotaenia brevis พวกมันจะกลายเป็นอมตะ
Temnothorax เป็นมดตัวเล็กที่อาศัยอยู่ในป่าทั่วยุโรปกลาง พวกมันมักสร้างอาณานิคมเล็ก ๆ บนพื้นป่า ข้างในลูกโอ๊กหรือกิ่งไม้ และไม่รู้ว่าความโชคร้ายหรือโชคดีที่ร่างกายของมันมักเป็นที่สิงสู่ของตัวอ่อนปรสิตชนิดนี้ ที่จะอาศัยอยู่ในระบบหมุนเวียนเลือดของพวกมัน
ตัวอ่อนของพวกมันมากถึง 70 ตัวสามารถอาศัยอยู่ในร่างกายของมดเพียงแค่ตัวเดียวได้ แต่แทนที่ปรสิตเหล่านี้จะแย่งชิงทรัพยากรเจ้าของร่างและทำให้อายุขัยของพวกมดสั้นลง แต่มันกลับทำตรงกันข้ามเพราะมันกลับช่วยยืดอายุขัยให้กับพวกมดออกไปเรื่อย ๆ แบบไม่มีกำหนด
โดยทั่วไปแล้ว มดงาน Temnothorax จะมีอายุขัยเพียงแค่ไม่กี่เดือนหลังจากฟักออกจากไข่ ดังนั้นนักวิทยาศาสตร์จึงรู้สึกทึ่งกับตัวอย่างมดที่ติดเชื้อปรสิตที่รอดชีวิตมาได้นานหลายปี และที่สำคัญคือพวกมันยังดูมีรูปลักษณ์ที่อ่อนเยาว์เช่นเดิม และยังดูเหมือนจะได้รับสิทธิพิเศษในอาณานิคมอีกด้วย
ศจ.ซูซาน โฟลต์ซิก และทีมงานของเธอได้ติดตามอาณานิคมของมด Temnothorax จำนวน 58 แห่งในห้องแล็บเป็นเวลา 3 ปี โดยพุ่งเป้าให้ความสนใจกับมดที่ติดเชื้อพยาธิตัวตืด Anomotaenia brevis
ผลปรากฎว่า 53% ของมดงานเหล่านี้ยังมีชีวิตอยู่รอดได้มาตลอด แตกต่างจากมดที่ไม่ติดเชื้อที่หมดสิ้นอายุขัยไปนานแล้ว และมีเพียงราชินีมดเท่านั้นที่จะมีชีวิตยืนยาวไปได้ถึง 20 ปี
“เราติดตามอัตราการรอดชีวิตของมดงานและราชินีทั้งที่ติดเชื้อและไม่ติดเชื้อมาตลอด 3 ปี จนกระทั่งมดงานได้หมดสิ้นอายุขัยไปกว่า 95%” ศจ.ซูซานกล่าว
“เป็นเรื่องเหลือเชื่อที่ปรสิตสามารถกระตุ้นผลเชิงบวกให้กับเจ้าของร่างได้ การยืดอายุเป็นเรื่องผิดปกติอย่างมาก”
ส่วนเหตุผลที่ปรสิตพวกนี้สามารถยืดอายุมดได้ยังไม่ได้ถูกระบุชัดเจน แต่จากหลักฐานที่ปรากฎชี้ให้เห็นว่าพวกมันอาจเปลี่ยนแปลงยีนบางอย่างที่ส่งผลต่ออายุขัยของมด ในขณะเดียวกันก็ปล่อยโปรตีนที่มีสารต้นอนุมูลอิสระเข้าไปในเลือด จนทำให้มันดูอ่อนเยาว์และอายุยืนยาวกว่าปกติ
โดยปกติแล้ว มดงาน Temnothorax ในช่วงวัยรุ่นจะมีสีเหลือง ในขณะที่มดที่แก่กว่าจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล ผิวหนังของพวกมันจะหนาและแข็งขึ้น แต่มดที่ติดเชื้อจะยังคงมีผิวหนังที่อ่อนนุ่มและมีสีเหลืองสดใสเช่นเดิม
ยังไม่ชัดเจนว่ามดที่ได้รับความเป็นอมตะจะมีอายุยืนยาวได้ขนาดไหน แต่จากตัวอย่างที่ถูกบันทึกเอาไว้ในการศึกษาพบว่า ในทางทฤษฎี มดที่ติดเชื้อเหล่านี้อาจมีอายุขัยยืนยาวกว่า 20 ปีเหนือกว่าราชินีของพวกมัน
นอกจากนั้น สิทธิพิเศษที่มดเหล่านี้ได้รับในอาณานิคมนั่นคือ พวกมันดูเหมือนจะได้รับ ‘ความนิยม’ เพิ่มขึ้นยิ่งกว่าราชินี ซึ่งไม่เคยพบเห็นในสังคมมดมาก่อน
กลับกลายเป็นว่ามดที่ติดเชื้อจะได้รับการดูแลโดยมดงานที่ดีกว่าราชินีเล็กน้อย มดงานที่ไม่ติดเชื้อจะทำงานหนักขึ้นและใช้เวลาดูแลมดที่ติดเชื้อแทนที่จะไปดูแลราชินี
เราพูดมาถึงแต่ข้อดีของปรสิตชนิดนี้กันมามากจนอาจคิดว่ามันเป็นพรจากสวรรค์ แต่ในความเป็นจริงแล้วพรวิเศษนี้มาพร้อมกับคำสาปเช่นกัน
ความเพลิดเพลินกับสิทธิพิเศษทั้งหมดทำให้มดที่ติดเชื้อขี้เกียจ เพราะพวกมันไม่จำเป็นต้องทำงานเพื่อหาอาหาร และจะใช้เวลาทั้งวันไปรอบ ๆ อาณานิคมโดยไม่มีเป้าหมาย สิ่งนี้ทำให้พวกมันตกเป็นเป้าหมายต่อสัตว์นักล่าได้ง่ายขึ้น โดยเฉพาะพวกนกหัวขวาน
วันหนึ่ง ศจ.ซูซานได้เปิดหลังคารังมดที่เติบโตในแล็บออกทั้งหมดเพื่อดูว่าพวกมันจะมีปฏิกิริยาอย่างไร ในขณะที่มดงานตัวอื่นรีบคว้าตัวอ่อนแล้ววิ่งหนีไปอย่างรวดเร็ว แต่มดที่ติดเชื้อกลับเหม่อลอยและทำได้แค่เพียงแหงนหน้ามองขึ้นไปบนฟ้า ราวกับสงสัยว่า “โอ้ นี่มันเกิดอะไรขึ้นเนี่ย”
แน่นอนว่าพฤติกรรมเช่นนี้จะทำให้ ‘มดอมตะ’ กลายเป็นเหยื่อของนกหัวขวาน และนกนี่เองที่ทำให้วงจรชีวิตของพยาธิตัวตืด Anomotaenia brevis สมบูรณ์ เพราะพวกมันจะไปขยายพันธุ์และแพร่กระจายผ่านมูลนกที่ตกลงมา และไปติดเชื้อสู่มดตัวใหม่ ๆ ต่อไป
ดูเหมือนว่านี่จะเป็นเป้าหมายของปรสิตชนิดนี้ ดูเผิน ๆ มันเหมือนกับพรที่ทำให้มดอ่อนเยาว์ชั่วนิรันดร์ แต่ถ้าดูดี ๆ มันคือคำสาปที่ทำให้พวกมันมีอายุสั้นกว่าเดิม ในกรณีที่พวกมันต้องอาศัยอยู่ในธรรมชาตินั่นเอง
ที่มา : odditycentral | เรียบเรียงโดย เพชรมายา
