ฟาลาเบลลา (Falabella) ถูกตั้งชื่อครอบครัวชาวอาร์เจนตินาที่พัฒนาม้าสายพันธุ์นี้ในช่วงกลางศตวรรษที่ 19 และถูกยกย่องไปทั่วโลกว่าเป็นสายพันธุ์ม้าที่มีขนาดเล็กที่สุดในโลก โดยมีความสูงเฉลี่ยเพียง 70 เซนติเมตรเท่านั้น
ต้นกำเนิดของฟาลาเบลลายังเป็นที่คลุมเครืออยู่ไม่น้อย บางคนกล่าวว่าสายเลือดของพวกมันอาจมาจาก “แอนดาลูเซียน” และ “อิเบอเรียน” ม้าสายพันธุ์โบราณที่กลุ่มนักสำรวจและกองทหารชาวสเปนที่ถูกเรียกว่า “กองกิสตาดอร์ ” นำมายังทวีปอเมริกาใต้ตั้งแต่ศตวรรษที่ 15 และ 16
ต่อมาเมื่อพวกกองกิสตาดอร์ถูกขับไล่ออกไป ม้าจะถูกทิ้งเอาไว้ท่ามกลางสภาพแวดล้อมที่เลวร้ายไร้การดูแล เป็นผลให้ในช่วงกลางศตวรรษที่ 19 มีม้าขนาดเล็กถูกพบอยู่ท่ามกลางชาวเผ่ามาปูเช ทางตอนใต้ของเมืองบัวโนสไอเรส
ม้าเหล่านี้คือตัวอย่างแรก ๆ ของการถูกเพาะพันธุ์เพื่อสร้างสัตว์ที่มีขนาดเล็กกว่าปกติ และในที่สุดก็นำไปสู่การเพาะพันธุ์ม้าฟาลาเบลลาที่อยู่มาจนถึงปัจจุบันนี้
แพทริก นิวทอลล์ ได้รับการยกย่องอย่างเป็นทางการว่าเป็นผู้ริเริ่มโครงการเพาะพันธุ์ม้าฟาลาเบลลาในอาร์เจนตินาเมื่อปี 1868 โดยการใช้ม้าท้องถิ่น
หลังจากที่เขาจากไปแล้ว ฮวน ฟาลาเบลลา ลูกเขยของนิวทอลล์ได้แตกแขนงสายพันธุ์ม้าดังกล่าวออกไปมากมาย เช่น เวลช์โพนี (Welsh Pony) และ เชตแลนด์โพนี (Shetland Pony) โดยจุดประสงค์หลักของเขาคือการทำให้ม้าสายพันธุ์ต่าง ๆ มีขนาดเล็กลง
ในช่วงทศวรรษ 1940 ฮูลิโอ ฟาลาเบลลา ซึ่งเป็นทายาทของตระกูลฟาลาเบลลาได้สร้างมาตรฐานให้กับสายพันธุ์ฟาลาเบลลาใหม่ และทำให้มันมีความสูงเฉลี่ยต่ำกว่า 100 เซนติเมตร และได้ทำการจดทะเบียนสายพันธุ์ดังกล่าวอย่างเป็นทางการ
หลังจากนั้นความนิยมม้าฟาลาเบลลาก็เพิ่มขึ้น และผู้ที่ชื่นชอบมันก็นำไปลดขนาดม้าลงไปอีกจนเหลือความสูงเฉลี่ยเพียงแค่ 76 เซนติเมตรเท่านั้น (วัดจากพื้นจนถึงส่วนที่เรียกว่า Withers หรือหนอกหลังคอม้า)
เมื่ออ่านมาถึงตรงนี้หลายคนอาจสงสัยว่า ฟาลาเบลลา ต่างอะไรจากม้าโพนี (Pony) หรือม้าสายพันธุ์เล็กทั่วไป
ม้าโพนี เป็นม้าเล็กที่มีความสูงน้อยกว่า 14.2 แฮนด์ (1 แฮนด์ [มือ] = 10 ซม.) หรือเท่ากับ 142 เซนติเมตรโดยประมาณ
ส่วนม้าฟาลาเบลลา ถึงแม้จะมีขนาดสูสีกัน แต่มันก็ไม่ใช่ม้าสายพันธุ์เล็กหรือม้าโพนีแต่มันคือม้าแคระ (Miniature Horse) นั่นหมายความว่ามันมีความคล้ายคลึงกับม้าพันธุ์แท้อื่น ๆ ในแง่ของสัดส่วน แต่แต่ถูกย่อส่วนให้มีขนาดเล็กลง
ตามรายงานของ สมาคมม้าฟาลาเบลลานานาชาติระบุว่า ม้าแคระฟาลาเบลลาเป็นม้าจริง ๆ และไม่ใช่ม้าโพนี แม้แต่ม้าที่ตัวเล็กที่สุดของสายพันธุ์นี้ก็จะยังคงโครงสร้างและสัดส่วนของม้าขนาดปกติเอาไว้
นอกเหนือจากขนาดที่เล็กลงแล้ว ฟาลาเบลลายังมีนิสัยอ่อนโยน เป็นมิตร ฉลาด แข็งแรง และยังปรับตัวเก่งกว่าม้าชนิดอื่น ๆ ที่คล้ายคลึงกัน หรือแม้แต่ม้าสายพันธุ์ที่ใหญ่กว่าก็ตาม นั่นจึงทำให้พวกมันเป็นสัตว์เลี้ยงที่ยอดเยี่ยม และยังฝึกให้ใช้งานลากจูงสิ่งของเล็ก ๆ น้อย ๆ ได้ และยังมีอายุขัยที่ยืนยาวระหว่าง 40-45 ปี
อย่างที่กล่าวไปแล้วว่า ม้าฟาลาเบลลามีคุณสมบัติที่น่าสนใจหลายอย่าง โดยเฉพาะเรื่องการปรับตัว เนื่องจากพวกมันอาศัยอยู่ในทุ่งหญ้าอันกว้างใหญ่ของอาร์เจนตินามาหลายร้อยปีแล้ว พวกมันมีความยืดหยุ่นสูง ปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมที่เลวร้ายได้ สัญชาตญาณที่เฉียบแหลมของมันยังช่วยให้รับรู้ถึงอันตรายจากระยะไกลได้พอสมควร
สำหรับพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ในอาร์เจนตินายังคงมีโครงการลดขนาดม้าฟาลาเบลลาให้ตัวเล็กลงกว่านี้อีก และพวกเขาเคยทำให้ม้ามีความสูงได้ไม่เกิน 50 เซนติเมตร แต่สิ่งสำคัญกว่าความสูงก็คือสุขภาพของม้า ซึ่งในปัจจุบันนี้ ม้าที่มีสุขภาพที่ดีควรมีความสูงเกินกว่า 70 เซนติเมตร
แต่ไม่แน่ว่าต่อไปในอนาคต เราอาจเห็นม้าฟาลาเบลลาที่มีสุขภาพดีแต่มีขนาดเล็กพอกับสุนัขก็เป็นได้
ที่มา: odditycentral | เรียบเรียงโดย เพชรมายา
