มีพฤติกรรมของลิงชิมแปนซีบางกลุ่มที่เริ่มเปลี่ยนไป การอยู่ใกล้ชิดกับมนุษย์มากขึ้นทำให้พวกมันเรียนรู้ที่จะใช้เครื่องมือบางอย่างได้อย่างน่าทึ่ง ไม่ว่าจะเป็นการใช้กิ่งไม้หรือหินช่วยในการหาอาหาร แต่หนึ่งในลิงชิมแปนซีที่ชาญฉลาดเหล่านี้ มีอยู่ตัวหนึ่งที่มีชื่อเสียงมากที่สุด
ฟานา คือหนึ่งในสมาชิกของฝูงลิงชิมแปนซีแห่งหมู่บ้านบอสซู ที่ตั้งอยู่ทางทางตะวันออกเฉียงเหนือของกินี ชุมชนลิงเล็ก ๆ ในหมู่บ้านแห่งนี้โด่งดังมาจากพฤติกรรมการใช้เครื่องมือที่น่าทึ่ง พวกมันสามารถใช้ค้อนและทั่งหินเพื่อแกะถั่วให้เปิดออกได้ ซึ่งถือเป็นพฤติกรรมที่ซับซ้อนที่สุดเท่าที่ลิงเคยทำมา
แต่สิ่งที่ทำให้ฟานาโด่งดังกว่าเพื่อนนั่นก็คือ มันเป็นลิงชิมแปนซีที่มีอายุมากที่สุดในโลก แต่โชคร้ายที่มันได้เสียชีวิตลงในวัย 71 ปี หลังจากที่มีคนไปพบร่างของมันเมื่อวันที่ 19 กันยายนที่ผ่านมา และมันก็ถูกฝังในวันรุ่งขึ้นต่อหน้าชาวบ้านท้องถิ่นที่นั่น
จริง ๆ แล้ว ฟานาแสดงสัญญาณของความอ่อนล้าออกมาตั้งแต่หลายเดือนก่อน ถึงแม้ว่าแขนซ้ายของมันจะเป็นอัมพาตตั้งแต่ตกจากต้นไม้เมื่อเกือบ 25 ปีก่อน ซึ่งทำให้มันหยุดปีนต้นไม้ เคลื่อนไหวน้อยลง และมักแยกตัวมาอยู่ตามลำพัง แต่มันก็ยังมีชีวิตยืนยาวจนถึงกลางเดือนที่ผ่านมา
ลิงบอสซูมีความสัมพันธ์ที่พิเศษกับชาวบ้านในหมู่บ้าน โดยพวกมันจะอาศัยอยู่ในป่าแต่จะมีการแบ่งอาณาเขตและทรัพยากรร่วมกับชาวบ้านที่คอยปกป้องพวกมัน ซึ่งชาวบ้านเชื่อว่าลิงเหล่านี้เป็นบรรพบุรุษที่กลับชาติมาเกิด
ในปี 2003 กลุ่มลิงชิมแปนซีบอสซูที่มีจำนวนสมาชิกในฝูงค่อนข้างคงที่ประมาณ 21 ตัว ก็เสียชีวิตจากโรคติดต่อไปถึง 7 ตัวในปีนั้น
ซึ่งการเสียชีวิตของฟานาในปี 2022 ทำให้ฝูงลิงชิมแปนซีเหลือเพียง 6-7 ตัวเท่านั้น โดยผู้เชี่ยวชาญเชื่อว่าลิงฝูงนี้จะหายไปในอีกไม่นาน เพราะมากกว่าครึ่งหนึ่งเป็นเพศเมียที่มีอายุมากเกินไป
หนทางเดียวที่จะให้ลิงฝูงนี้อยู่รอดได้คือการให้พวกมันได้ติดต่อกับชุมชนลิงชิมแปนซีกลุ่มอื่น แต่ปัญหาคือวิธีทำการเกษตรแบบถางโค่นและเผาป่า ได้ตัดขาดพวกมันจากพื้นที่เขตอนุรักษณ์ธรรมชาติแห่งอื่นไปแล้วเรียบร้อย
ที่มา: dailymail