เรื่องราวที่แปลกประหลาดถูกเปิดเผยขึ้นเมื่อ อี้ฟาน นักเขียนนวนิยายแฟนตาซีชาวจีนเริ่มใช้วิกิพีเดียภาษาจีนเพื่อเป็นแรงบันดาลใจในการเขียนหนังสือเล่มใหม่ของเขาโดยมุ่งเน้นไปที่ประวัติศาสตร์ช่วงยุคกลางของรัสเซีย
อี้ฟานสะดุดกับเรื่องราวของ คาชิน เหมืองเงินที่ยิ่งใหญ่ซึ่งมีเจ้าของโดยแค้วนตเวียร์ รัฐอิสระที่อยู่ในช่วงศตวรรษที่ 13 ถึง 15 จากนั้นก็ตกอยู่ภายใต้แกรนด์ดัชชีแห่งมอสโก จนกระทั่งมันถูกปิดตัวลงในศตวรรษที่ 18 เนื่องจากทรัพยากรหมดลง
เหมืองเงินคาชินมีประวัติศาสตร์อันยิ่งใหญ่ ซึ่งครั้งหนึ่งเคยมีทาสที่ทำงานที่นี่ราว 30,000 คนและคนงานอิสระกว่า 10,000 คน โดยมีเรื่องราวเกี่ยวกับสงครามและประวัติศาสตร์ที่น่าสนใจมากมายเกิดขึ้นในเหมืองแห่งนี้
อี้ฟานเริ่มหลงใหลในเหมืองเงินคาชิน เขาเริ่มค้นคว้าข้อมูลต่อไปจนอยากรู้เรื่องราวของคาชินมากขึ้น ดังนั้นเขาจึงหันไปใช้วิกิพีเดียเวอร์ชันภาษารัสเซีย แต่ก็ต้องแปลกใจเพราะวิกิพีเดียในภาษารัสเซียแทบไม่มีการพูดถึงเหมืองแห่งนี้เลย ซึ่งถือเป็นเรื่องแปลกมาก เพื่อพิจารณาว่านี่คือประวัติศาสตร์รัสเซีย…
มีอยู่ช่วงหนึ่ง เขารู้สึกทึ่งกับประวัติศาสตร์ของเหมืองคาชินมากจนเขาเริ่มพูดเรื่องนี้กับเพื่อน ๆ ของเขา ซึ่งไม่มีใครเคยได้ยินเรื่องนี้มาก่อนด้วยซ้ำ บางคนรู้จักเมืองคาชินแต่มันก็เป็นแค่เมืองแห่งหนึ่งของแคว้นตเวียร์เท่านั้น ซึ่งมันไม่มีเหมืองเงินแต่อย่างใด
หลังจากทำการค้นคว้าอย่างละเอียดเขาก็ต้องตกใจเมื่อพบว่า บทความเกี่ยวกับเหมืองเงินคาชินในวิกิพีเดียภาษาจีนถูกเขียนขึ้นโดยบุคคลเดียวกันทั้งหมด
“รายละเอียดในวิกิพีเดียภาษาจีนมีรายละเอียดมากกว่าภาษาอังกฤษและแม้แต่ภาษารัสเซีย” อี้ฟานกล่าว
“ตัวละครเหล่านี้ไม่มีอยู่ในภาษาอังกฤษและรัสเซียแต่มีในจีน และพวกเขาก็อยู่ปะปนกับบุคคลที่มีอยู่ในประวัติศาสตร์จริงซึ่งทำให้ไม่มีใครแยกออกว่าใครเป็นตัวจริงตัวปลอมกันแน่ แม้แต่สงคราม มอสโก-ตเวียร์ ที่เกี่ยวข้องกับเหมืองเงินคาชินก็ไม่มีอยู่จริง”
หลังจากที่อี้ฟานเปิดเผยเรื่องราวดังกล่าวออกไป ก็ทำให้ทางวิกิพีเดียเริ่มสอบสวนเหตุการณ์นี้อย่างจริงจังจนกระทั่งข้อมูลทั้งหมดก็ถูกเปิดเผยออกมาว่า เรื่องราวทั้งหมดถูกเขียนโดยบุคคลเดียวที่กระทำต่อเนื่องเป็นเวลานานกว่า 10 ปี
บุคคลดังกล่าวเขียนประวัติศาสตร์ในยุคกลางของรัสเซียจำนวนหลายล้านคำ ด้วยการสร้างบทความปลอมมากกว่า 200 บทความ และส่วนเสริมบทความอื่น ๆ อีกหลายร้อยบทความ ที่ประกอบไปด้วยเหตุการณ์ สถานที่ และตัวละครปลอม ๆ ที่เธอสร้างขึ้นมาเอง ทั้งหมดถูกเรียงร้อยเข้าด้วยกันเป็นเรื่องราวที่สลับซับซ้อน ทั้งสงครามและเหตุการณ์สำคัญ ๆ ก็ถูกสร้างขึ้นจนดูมีความสมจริงทางประวัติศาสตร์อย่างมาก
มีรายงานว่าบุคคลดังกล่าวใช้ชื่อว่า เจ้อเหมา ซึ่งเป็นนามแฝงของบนวิกิพีเดีย ตามประวัติส่วนตัวอ้างว่าเธอเป็นลูกสาวของนักการทูตประจำรัสเซียและสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีในรัสเซีย แต่หลังจากที่เรื่องราวดังกล่าวถูกเปิดเผย เธอได้ออกมายอมรับว่าเป็นเพียงแม่บ้านที่มีวุฒิมัธยมปลายเท่านั้น
“ปัญหาที่ฉันก่อยากที่จะชดเชย ดังนั้นการถูกแบนถาวรก็เป็นทางเลือกเดียวเท่านั้น” เจ้อเหมากล่าว
“ความรู้ในปัจจุบันของฉันไม่เพียงพอต่อการใช้ชีวิต ดังนั้นในอนาคตฉันจะเรียนรู้งานฝีมือ ทำงานอย่างซื่อสัตย์ และไม่ทำสิ่งหลอกลวงแบบนี้อีก”
ภาพประกอบแผนที่รัสเซียโดยเจ้อเหมา
จากแหล่งข่าวของจีนระบุว่า เจ้อเหมาเริ่มสร้างผลงานของเธอในวิกิพีเดียในปี 2010 โดยเขียนเรื่องราวปลอมเกี่ยวกับ เหอเชิน ข้าราชการที่ทุจริตคดโกงมากที่สุดในประวัติศาสตร์ชาติจีนในสมัยราชวงศ์ชิง
จากนั้นเธอได้ย้ายมาอยู่ที่รัสเซียในปี 2012 และเริ่มต้นแก้ไขบทความที่มีอยู่แล้วเกี่ยวกับจักรพรรดิอเล็กซานเดอร์ที่ 1 ก่อนที่จะเริ่มแต่งบทความเป็นของตัวเองอย่างสมบูรณ์ โดยสร้างประวัติศาสตร์รัสเซียในแบบฉบับของเธอเอง
ตอนนี้ บทความส่วนใหญ่ของเจ้อเหมาถูกลบออกจากวิกิพีเดียไปแล้ว ในขณะที่บางส่วนได้รับการปรับปรุงให้เพื่อกลับมาเป็นความจริงเหมือนเดิม เจ้อเหมาได้ออกมาเขียนขอโทษในบัญชีวิกิพีเดียภาษาอังกฤษของเธอโดยระบุว่า แรงจูงใจของเธอคือการเรียนรู้ประวัติศาสตร์
แน่นอนว่าตอนนี้ เจ้อเหมากลายเป็นบุคคลที่ได้รับฉายาว่าสร้างการหลอกลวงครั้งใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์ของวิกิพีเดีย
ที่มา : sixthtone | เรียบเรียงโดย เพชรมายา
